Voor nog een zes euro koop je bij de ETOS een tube wondlijm. 'Woundfix wondlijm is de snelle en veilige oplossing voor kleine snijwonden, kloven, blaren en schaaf-wonden. Met Woundfix hecht je eenvoudig kleine snijwonden. De huidlijm zorgt net als traditionele hechtingen voor een sterke en soepele wondbedekking.' Dat staat in de omschrijving. Is het een nieuw middel in de EHBO-tas? Of toch liever niet?
Bij veel evenementen komen zorgverleners snij- en scheurwondjes tegen die wijken en blijven bloeden. Of die op een ongelukkige plaats zitten, waar je geen pleister of hechtstrip kunt plakken, zoals op een ooglid of in het hoofdhaar. Dus moet het slachtoffer naar de huisarts.
Dat betekent in het weekend: eerst bellen met de huisartsenpost en een kwartier in de wachtrij staan ('Er zijn nog zes bellers voor u.'), een afspraak maken ('U kunt over twee uur terecht, om half drie vannacht.'), naar de HAP rijden, betaald parkeren, alsnog een uur moeten wachten ('Er zijn ernstiger patiënten die voorrang krijgen.'), vervolgens binnen vijf minuutjes de wond laten lijmen, een kwartier zoeken naar je parkeerkaartje om uiteindelijk te merken dat je autoaccu leeg is omdat je je lichten liet branden. Dan is het toch veel handiger als de EHBO'er de wond hecht met wat huidlijm?
HEMA
Huidlijm is gewoon bij drogisterijen als Etos en Kruidvat te koop. De HEMA en Action schijnen het ook aan te bieden. Dus zal het wel veilig zijn, anders zou het niet zomaar verkocht mogen worden aan niet-medici? Of ligt dat wat genuanceerder?
Hechten is een zogenoemde 'voorbehouden handeling'. Dat staat in de Wet BIG (Beroepen Individuele Gezondheidszorg). Hechten is namelijk een 'heelkundige handeling' die alleen artsen of 'bevoegde en bekwame' zorgprofessionals mogen uitvoeren. Maar lijmen met huidlijm is iets anders dan hechten met naald en draad.
BEKWAAM
Volgens de Veldnorm Evenementenzorg mogen beroepsbeoefenaren die daarin bekwaam zijn (die het kunnen) een wond lijmen. In de praktijk gebeurt dat meestal niet. Ook verpleegkundigen en ambulanceteams op evenementen sturen patiënten met wonden die gelijmd moeten worden door naar de huisarts of het ziekenhuis. Er kunnen daarvoor twee redenen zijn: ze kunnen het niet (niet bekwaam) of mogen het niet (niet bevoegd). De beroepsbeoefenaren willen de toestemming van de MME (Medisch Manager Evenemen-tenzorg) hebben om te mogen lijmen. En die ontbreekt meestal.
Het lijmen van een wond is niet zo eenvoudig als het lijkt: het vereist training en ervaring. Dat begint al bij de beoordeling van de wond. Niet elke wond kan gelijmd worden. En niet elke wond mag worden afgesloten. Bij grote en sterk wijkende wonden is huidlijm niet geschikt. Bij het aanbrengen van huidlijm moet je volgens strikte (hygiëne-)protocollen te werk gaan. En je moet weten wat je moet doen als er iets fout gaat. Bijvoorbeeld als je wondlijm lekt of er lijm in het oog komt.
NIET VOOR EHBO
Het is daarom belangrijk dat zorgverleners die huidlijm willen gebruiken een goede training hebben gehad en het regelmatig doen. En zolang lijmen -volgens de Veldnorm in ieder geval- als risicovolle handeling wordt bestempeld, valt het buiten de scope van de EHBO'er. Ook van de evenementen-EHBO'ers. Van welke categorie ook.
Het zou wel verstandig zijn als evenementen-zorgprofessionals een cursus 'lijmen en hechten' zouden volgen. Bijvoorbeeld bij vechtsportevenementen is dat een waardevolle aanvulling op het aanbod van een evenementenzorg. De cursussen duren niet lang (meestal twee dagen) en zijn niet bijzonder duur. Verpleegkundigen kunnen slachtoffers dan ter plaatse helpen zodat die verder kunnen sporten. En de evenementenzorgorganisatie (EZO) hoeft geen (dure) huisarts in te huren om wondjes te hechten of te lijmen als de organisator daarom vraagt.
EXTRA SERVICE
Vraag blijft wel, wie de kosten voor de materialen gaat betalen en of de extra opleiding van de gespecialiseerde zorgverleners doorberekend kan worden. Moet de zorgvrager ter plaatse afrekenen, betaalt de organisatie per lijmwond of zit het in het zorgpakket van de EZO? In ieder geval zou de reguliere (huisartsen-)zorg worden ontlast en zouden onder- of onverzekerde buitenlandse sporters of bezoekers erg zijn geholpen met de service.
Wat EHBO'ers thuis doen mogen ze zelf weten. Huidlijm op een wond mag, maar is niet verstandig als je niet weet wat je doet. En als passantenhulpverlener is het nooit nodig: je verleent alleen eerste hulp.